Gospa od Škrpjela

Gospa od Škrpjela
Pet 17.09.2021

Život čine male stvari. Detalji koji su svuda oko nas. Dobro je da smo naučili da uživamo u tome.

Još kao mala sam trčala iz kola do ograde trajekta iz Lepetana do Kamenara ne bi li u daljini videla Nevjestu Jadrana. Kad god imam priliku, volim da odem u Perast, a onda i na prelepu Gospu od Škrpjela. Mnogo je o njoj ispričano priča, zabeleženo kadrova, snimljeno spotova, a ja donosim detalje. Kroz sliku i reč.

Prema legendi, 22. jula 1452. godine stanovnici Perasta, braća Mortešić, na hridi u zalivu pronašli su sliku Gospe. Zadivljeni otkrićem, odlučili su da na istom mestu podignu crkvu. Tako su meštani počeli da donose kamenje i bacaju u podnožje hridi, kako bi sagradili ostrvce na kojem bi se nalazila crkva. Vremenom, postala je tradicija da se svaki moreplovac koji se bezbedno vrati u luku zahvali Gospi tako što će doneti kamen i položiti ga u temelje stene. Potopljene neprijateljske brodove, kao i olupine svojih nasukanih, starih plovila, takođe su polagali u podnožje hridi, ne samo da bi ubrzali nastajanje ostrva i podizanje crkve, već kao svojevrsno podnošenje žrtve Bogorodici i izraz zahvalnosti za život koji im pruža. Vremenom se površina ostrva sve više širila, a ono danas se prostire na oko tri hiljade kvadratnih metara i ima oblik broda. Crkvu Gospe od Škrpjela izgradili su konačno Venecijanci 1630. godine, a tradicija bacanja kamena u znak zahvalnosti Bogorodici i u spomen mornarima, traje i dan danas. Svake godine 22. jula svi meštani Perasta i Risna barkama i brodićima okićenim zelenilom kruže oko ostrva i simbolično bacaju kamenje u vodu. Ovaj običaj nazvan je Fašinada.

Originalna stena oko koje je sagrađeno ostrvo nalazi se unutar crkve, iza mermernog oltara koji je 1796. godine napravio skulptor iz Đenove Antonio Kapelano, a na kome se nalazi čuvena ikona Gospa od Škrpjela, delo Lovra Dobričevića, umetnika s kraja 15. veka.

Levo od oltara su vrata koja za samo 2 eura otkrivaju tajne muzeja i izuzetno vrednih istorijskih eksponata - slika, rukotvorina, predmeta iz svakidašnjeg života, oružja i oruđa koje su vernici ostavljali kao zahvalnice za ispunjenje molitvi upućenih Gospi od Škrpjela - zaštitnici bokeljskih moreplovaca.

Ali jedan je poseban! Prelepi goblen koji je izvezla Jacinita Kunić-Mijović od 1803. do 1828. godine. Čekajući muža pomorca da se vrati sa dalekog puta, Jacinta je tokom 25 godina vezla goblen, a u koji je utkala i delove svoje kose, vlasi zlatne u mladosti, a srebrne u starosti... Radila ga je iglom, koristeći sedam različitih materijala. Podloga je jedna specijalna vrsta japanske svile, koju je ukrašavala zlatnim i srebrnim nitima, te raznobojnom kineskom svilom. Od platna je koristila damast koji je tada bio veoma cenjen, zatim raznobojne bisere, a na glave anđela, Gospe i Isusa stavlja svoju vlastitu kosu. Kada je počela da radi na vezu Jacinita je imala tamnu kosu, a vremenom je osedela. To se može i uočiti u njenom radu, jer boja kose njenih likova nije ista.

Preko puta crkve nalazi se mala kamena zgrada, u kojoj se nalazi prostorija koja se naziva Pomirbena dvorana. Ona vekovima služi da se u njoj mire zavađene strane, prijatelji i članovi porodice. Prema predanju, u njoj su sprečene mnoge krvne osvete, jer je onaj koji pristane na razgovor u njoj, zbog svetosti mesta se unapred odricao nasilja...

Za nekih 5 eura po osobi, čamcem od Perasta do ostrva vrlo brzo možete stići i uživati u prelepoj crkvi, muzeju i pogledu na zaliv i Perast.